Τα Χωριά Νότια Του Ερυμάνθου - Σοπωτό (Αροανία)

Σοπωτό (Αροανία)

Το Σοπωτό (ή Αροανία)είναι ένα πολύ γραφικό χωριό. Είναι ένας από τους αντιπροσωπευτικότερους οικισμούς της περιοχής. Βρίσκεται Ν.Δ. των Καλαβρύτων και συγκεκριμένα στο 32^ο χιλιόμετρο του επαρχιακού δρόμου Καλάβρυτα – Ψωφίδα – Ολυμπία. Είναι χτισμένο σε μια κατάφυτη κοιλάδα στους δυτικούς πρόποδες του Βουνού Τάρταρης, που είναι η τελευταία παραφυάδα του όρους Ερύμανθος. Το χωριό έχει υψόμετρο 930 μ. περίπου. Το κλίμα του είναι υγιεινό και το καλοκαίρι ειδικότερα, η δροσιά που κατεβαίνει από τις πλαγιές του Τάρταρη σμίγει με τη μυρωδιά του γαύρου και του σφενδαμιού, κάνοντας την ατμόσφαιρα ευώδη και τον επισκέπτη να αισθάνεται μαγευτική ευφορία. Στη σημερινή του θέση, το χωριό φαίνεται ότι χτίστηκε στα μέσα της Βυζαντινής εποχής, σαν ένας γεωργικός και ποιμενικός οικισμός.

Με την ονομασία του χωριού Αροανία (εκ του αρόω-ω = αροτριάω-ω, οργώνω)έχουν ασχοληθεί πολλοί ερευνητές. Αρχικά, είχε υποστηριχτεί η άποψη ότι η ονομασία του είναι αλβανικής προέλευσης. Στη συνέχεια όμως υποστηρίχτηκε η άποψη ότι είναι σλαβικής προέλευσης, μ’αυτή δε τη γνώμη συμφωνούν και οι περισσότεροι.

Η Αροανία αποτελούσε έδρα του άλλοτε ακμάζοντος Δήμου Αροανίας, που διαλύθηκε το έτος 1912, όταν άλλαξε το σύστημα διοίκησης των χωριών από Δήμους σε κοινότητες. Το 1998 ένεκα τιμής και προσφοράς αυτού του χωριού, ο Δήμος πήρε και πάλι την ίδια ονομασία, ενώ περιλάμβανε και άλλα 11 χωριά. Με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης το 2010 είναι δημοτικό διαμερίσμα του Δήμου Καλαβρύτων.

Η σχολή Σοπωτού

Σημαντικό σταθμό για την πορεία και εξέλιξη του Σοπωτού, αλλά και για τα γύρω χωριά, αποτέλεσε η ίδρυση του Ελληνικού Σχολείου Σοπωτού, που οικοδομήθηκε από κληροδότημα του Σοπωτινού Αθανασίου Τζίπηρα γύρω στα 1796. Ενώ ο ίδιος είχε πεθάνει μεταξύ των ετών 1770 -1780, είχε ορίσει ως επιτρόπους για να ολοκληρώσουν τη διαθήκη του, τους προκρίτους του χωριού, Χ. Λουτοτζακίρη και Γ. Γιαννακόπουλο. Όταν κηρύχτηκε η Επανάσταση του 1821, το σχολείο Σοπωτού διήνυε τα 25 χρόνια λειτουργίας του (1796 - 1821), με δύο μόνο ολιγόχρονες διακοπές, λόγω διαφόρων περιστάσεων. Στα δύσκολα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς, η προσφορά του Σχολείου στον τόπο ήταν πολύ μεγάλη. Αποτελούσε πραγματικά έναν μορφωτικό πυρήνα για όλη την περιοχή. Πολλοί και αξιόλογοι δάσκαλοι δίδαξαν σ’αυτό, και εξαιτίας αυτού, το πνευματικό επίπεδο των Σοπωτινών ήταν αρκετά αξιόλογο πριν την Επανάσταση του 1821, αλλά και μετέπειτα. Έτσι, μετά την απελευθέρωση δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε οι Σοπωτινοί να μπορέσουν να εξελιχθούν στον πνευματικό τομέα και να καταλάβουν αξιόλογες θέσεις.

Ιστορικές Προσωπικότητες

Το σημαντικότερο αναμφισβήτητα κεφάλαιο για τη νεότερη ιστορία της Αροανίας-Σοπωτού αποτελεί ο Άγιος Παύλος. Ο Νέος Οσιομάρτυς Παύλος γεννήθηκε το έτος 1790 στο όμορφο Σοπωτό της τέως Επαρχίας Καλαβρύτων, από φτωχούς αλλά ενάρετους γονείς και το κατά κόσμον όνομα του ήταν Παναγιώτης. Μετά από μια πορεία ζωής δύσκολη και ταλαιπωρημένη, καθότι ο ζυγός της τουρκοκρατίας ήταν βαρύς για τους Έλληνες, έφθασε η ώρα του μαρτυρίου για τον Σοπωτινό Οσιομάρτυρα Παύλο. Ο Άγιος Νέος Οσιομάρτυς Παύλος μαρτύρησε στην Τρίπολη στις 22 Μαΐου 1818 σε ηλικία, όπως προκύπτει από τις ημερομηνίες, 28 ετών. Με το ένδοξο μαρτύριο του λάμπρυνε τη γενέτειρά του και άφησε μεγάλη παρακαταθήκη για το μέλλον της.

Εκτός από το μεγάλο ήρωα και Μάρτυρα της Εκκλησίας και του Έθνους μας,

Νέο Οσιομάρτυρα Παύλο, στο Σοπωτό γεννήθηκαν και ανατράφηκαν και πολλές άλλες προσωπικότητες, που στη συνέχεια έδρασαν στην Ελληνική κοινωνία και τον απανταχού Ελληνισμό (Ιερείς, Επίσκοποι, Ιερομόναχος, Ιεροδιάκονος, Αρχιμανδρίτης, “Ο Ιατροφιλόσοφος”, πολιτικοί, δικηγόροι, κ.α)

Αροανία (Σοπωτό)

Ιστορικοί Ναοί και Μνημεία

Πλησίον του Σοπωτού βρίσκονται τα ερείπια δύο ιστορικών Ιερών Μονών. Πρόκειται για δύο μεταβυζαντινά μνημεία, τη γνωστή Ι. Μονή Φανερωμένης και την Ι. Μονή Αγίων Θεοδώρων (Καλογραιών) που βρίσκονταν στο μέσον της βόρειας πλευράς του βουνού Τάρταρης. Ακόμη, στις δύο συνοικίες του Σοπωτού δεσπόζουν δύο παλαιοί ναοί. Ο Ναός της Ευαγγελίστριας (Ευαγγελισμού της Θεοτόκου) και ο Ναός του Αγ. Γεωργίου.

Η Μονή Φανερωμένης βρίσκεται στην πλαγιά του βουνού Μοναστήρι και σήμερα σώζονται μόνο ορισμένα ερείπια περιτειχίσματος, τα θολωτά ημιυπόγεια των κελιών, ένα κελί και ο παλαιός τοίχος της εκκλησίας, καθώς και το οστεοφυλάκιο, που ήταν στον πρόναο με τα οστά μοναχών. Ο χρόνος ανέγερσης της μονής σύμφωνα με πηγές ήταν το 1916. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, η Μονή είχε αναπτύξει μεγάλη δράση και βρισκόταν σε μεγάλη ακμή. 

Μονή Φανερωμένης

Η Μονή Αγίων Θεοδώρων (Καλογραιών), βρισκόταν σε μια από τις πλαγιές του Τάρταρη και ονομάστηκε Μονή Καλογραιών, επειδή μόναζαν σ' αυτήν Καλόγριες. Η χρονολογία ανέγερσης της μονής είναι άγνωστη. Σήμερα, διατηρείται μόνο η εκκλησία, καθώς επίσης οι αγιογραφίες στο τέμπλο και το ιερό. Αυτές οι αγιογραφίες είναι παρόμοιες μ’ αυτές του προφήτη Ηλία και απ’ αυτό συμπεραίνεται πως ανήκουν στον ίδιο καλλιτέχνη. Η μονή παρακμάζει το 1834, όπως συνέβη με πολλές μονές της Ελλάδας, λόγω του διατάγματος του Όθωνα, ωστόσο διατηρείται με δύο καλόγριες μέχρι το 1900. Σήμερα στο εκκλησάκι που έχει απομείνει, γίνεται λειτουργία την ημέρα της Αναλήψεως, λόγω του ότι πίσω από την κορυφή του Τάρταρη υπήρχε εκκλησιά της Αναλήψεως.

Ιερά Μονή Αγίων Θεοδώρων Αροανίας

Ο Ναός της Ευαγγελιστρίας βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν του χωριού. Είναι τρίκλιτη βασιλική, θολωτή και το εσωτερικό του καλύπτεται ολόκληρο από αγιογραφίες. Μια σωζόμενη επιγραφή μας πληροφορεί ότι ο χρόνος ανέγερσης ανάγεται στον 18^ο αιωνα. Η Ευαγγελίστρια ανακαινίστηκε το 1938 με δωρεά των αδελφών Σπήλ. Σοφιανόπουλου.

Η πλατεία και το καφενείο του χωρίου με

δεσπόζουσα την εκκλησία της Ευαγγελίστριας

Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου είναι κι αυτή επίσης τρίκλιτη, βασιλική, θολωτή με αγιογραφίες στο μεσαίο κλίτος. Ο πρόναος και τα δύο πλάγια μάλλον κατασκευάστηκαν μεταγενέστερα. Αυτή η προσθήκη πρέπει να έγινε γύρω στα 1834, όπως αναφέρει η σχετική επιγραφή. Επίσης, στο ναό είχε αφιερώσει το 1800 δύο μαρμάρινα μανουάλια ο Ασημάκης Kαρόπουλος.

Το χωριό είναι στολισμένο μ’ αρκετές ακόμη εκκλησίες, όπως τον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το ναό της Μεταμορφώσεως, το ναό των Αγίων Αναργύρων, το ναό του Αγίου Παύλου του Νέου που χτίστηκε το 1956 με δωρεά των αδελφών Σοφιανόπουλων, το ναό των Ταξιαρχών, το ναό του Προφήτη Ηλία, της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Αθανασίου, της Αγίας Παρασκευής, των Αγίων Θεοδώρων, του Αγίου Ιωάννου, του Αγίου Νικολάου, και του Αγίου Παντελεήμονα. Κάθε ένας απ’ αυτούς έχει τη δική του ιστορία.

Άγιος Παύλος

Το Σοπωτό είναι επίσης γνωστό για τα ιστορικά κτίρια που διέθετε και διαθέτει. Ένα από αυτά είναι ο Πύργος των Σοφιανόπουλων, ο οποίος βρίσκεται στη συνοικία της Ευαγγελίστριας. Ήταν ένας πύργος με περιτειχισμένο προαύλιο, με ισόγειο χτιστό με θόλο και λέγεται ότι ήταν τόσο ψηλός, ώστε από την κορυφή του φαινόταν το κυπαρίσσι του Αγίου Γεωργίου, είχε επίσης πολεμίστρες και εσωτερικό υδραγωγείο. Ο πύργος άνηκε στο Βασιλικό Σοφιανόπουλο, που είχε λάβει ενεργό μέρος στην επανάσταση του 1770. Παλαιό, επίσης προ της Επανάστασης, είναι και το αρχοντικό των Σοφιανόπουλων ή Ζουλουμαίων, καθώς και το σπίτι του πρωτόπαπα. Σημαντικός ήταν και ο πύργος του Σηρίνη, ο οποίος άνηκε στον Γιαννάκη Τσακίρη που μετακόμισε, λίγο πρίν την Επανάσταση του 1821, στην Τρίπολη. Σήμερα, απ’ αυτόν τον πύργο σώζονται μόνο τα θεμέλια.

Νεότερα αξιόλογα πετρόκτιστα, με λαξευτή πέτρα, κτίρια είναι το Δημοτικό Σχολείο, στη θέση που ήταν το παλαιό κτίριο του Αθαν. Τσίπηρα και το Γυμνάσιο, στην περιοχή Αμπελάκια. Άλλο κτίσμα είναι το κεντρικό καφενείο στην πλατεία της Ευαγγελίστριας και ένα οίκημα του Αγίου Γεωργίου, όπου παλαιότερα στεγαζόταν το σχολείο.

Επίσης ένα πολυ σήμαντοδημιουργικό έργο ολοκληρώθηκε το 2000 στην όμορφη Αροανία. Είναι ο περικαλλέστατος Ναός του Αγίου Νέου Οσιομάρτυρος Παύλου που μαζί με το υπόλοιπο κτιριακό συγκρότημα (πνευματικό κέντρο, δανειστική βιβλιοθήκη κ.λπ.), και με την ομορφιά του τοπίου της Αροανίας, αποτελούν πόλο έλξης. Η κατασκευή και η περάτωση του ναού ανήκει κυρίως στους κτήτορες κ.κ. Ιωάννη και Αικατερίνη Αναγνωστοπούλου και στους: Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ.κ. Αμβρόσιο, τον Καμενιανίτη μοναχό της Ιεράς Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους, Μάξιμο Νικολόπουλο, που στήριξαν παντοιοτρόπως αυτή τη προσπάθεια, καθώς και σ’όλους τους ανώνυμους και επώνυμους, στα μέλη του Ιδρύματος Προασπίσεως Ηθικών και Πνευματικών Αξιών κ.ά.

Μαχαλάς του Σοπωτού

Η Αροανία, συνεχίζοντας τη λαμπρή της παράδοση στο πνευματικό και επαγγελματικό χώρο και στις μέρες μας, έχει να επιδείξει σπουδαίους ανθρώπους που πλαισιώνουν διάφορους τομείς της κοινωνίας μας ως δικηγόροι, ιερωμένοι, έμποροι, ανώτεροι υπάλληλοι κ.ά., και καταξιώνουν την όμορφη γενέτειρά τους. Πιστεύουμε πως το γραφικό Σοπωτό (ή Αροανία) θ’αρχίσει σύντομα ν’ανακτά την παλιά του αίγλη, εάν αξιοποιηθεί ως θέρετρο ορεινού τουρισμού, καθώς διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για το σκοπό αυτό. Η σπουδαία αγορά που διέθετε παλαιότερα το Σοπωτό, καθώς και οι διάφορες υπηρεσίες που έδρευαν κι εδρεύουν σ’αυτό, το είχαν καταστήσει ένα από τα σημαντικότερα κεφαλοχώρια της περιοχής.

Πλατεία Σοπωτού

Η γραφικότητα της Αροανίας, καθώς και το υγιεινό της κλίμα, την έχουν καταστήσει σαν πόλο έλξης για τους επισκέπτες, ντόπιους και ξένους. Εδώ μπορούν να γευτούν τις νοστιμιές, τσίπουρο και άλλα προϊόντα της περιοχής και να καθίσουν στην κεντρική πλατεία του χωριού και να συναντήσουν τον γηραιότερο χρήστη του facebook, τον κυρ Λεωνίδα (γεννημένος το 1908). Ακόμη σημαντικό είναι ότι η Ελληνική Σχολή Σοπωτού, χάρη στις προσπάθειες του συλλόγου Σοπωτινών έχει μετατραπεί σε έναν φιλόξενο παραδοσιακό ξενώνα, ο οποίος λειτουργεί όλο τον χρόνο και διαθέτει 5 δωμάτια πλήρως επιπλωμένα, αίθουσα πρωινού/καφετέρια και πανέμορφο περιβάλλοντα χώρο. 

κυρ Λεωνίδας

Παραδοσιακός Ξενώνας "Σοποτό"

Αγορά Σοπωτού

Πέτρινη βρύση

Στην αγορά του Σοποτού αριστερά ο Παναγιώτης Μούλος

και  δεξιά ο Θεόδωρος Σμυρνής με  το ταξί του.

Ομάδα μπάσκετ Σοπωτού

ΑΜΚΕ Ερύμανθος

Γ' Σεπτεμβρίου 69

104 33 Αθήνα

Email:erymanthos2@gmail.com
τηλ:  210 8813760

         2108813761